Eindelijk is het dan zover: de Hoge Raad heeft op 22 december 2015 beslist dat al met ingang van 1 maart 2016 (in plaats van per eind november 2016) de zogenoemde 'verhoorbijstand' moet ingaan, 'behoudens bij het bestaan van dwingende redenen om dat recht te beperken'. Dit houdt in dat vanaf 1 maart 2016 een verdachte een advocaat bij het politieverhoor aanwezig mag laten zijn. Sterker nog: de verdachte moet vanaf 1 maart 2016 worden gevraagd of hij of zij wil dat er een advocaat bij het verhoor aanwezig is. Alleen wanneer de verdachte nadrukkelijk afstand doet van dat recht, hoeft het niet. Overigens is het nog niet duidelijk welke consequenties de gerechtelijke instanties er aan zullen verbinden als de verdachte niet nadrukkelijk afstand heeft gedaan van voornoemd recht. Dat zal de praktijk moeten uitwijzen. Maar…. we zijn in ieder geval weer een stapje verder!

Jarenlange discussie

Al jaren woedt er een politieke discussie of de advocaat bij het verhoor van een verdachte aanwezig mag zijn. Mijn ervaring is dat verdachten die voor het eerst in aanraking komen met het strafrecht of personen die nog nooit met het strafrecht in aanraking zijn geweest, denken dat de advocaat sowieso altijd al bij die verhoren aanwezig is. In films en televisieseries is dit namelijk heel normaal. Wanneer ik mensen vertel dat dat in Nederland helemaal niet zo is, is men altijd zeer verbaasd.

Rolverdeling politie en advocaat

Jarenlang is deze verhoorbijstand namelijk tegengehouden door politie en justitie. Argumenten tegen die verhoorbijstand waren altijd dat de advocaat 'lastig' is en dat het 'duur' zou zijn. Wat dat laatste betreft: daar is nog niets over bekend. Dat zullen we dus moeten afwachten. In ieder geval worden de kosten voor de verhoorbijstand door de overheid betaald. Dat een advocaat lastig is, is niet heel gek. Dat is namelijk precies de taak van de advocaat. Politie en justitie hebben hun eigen rol en dat is goed. Zij moeten strafbare feiten opsporen en vervolgen. Dat is een belangrijke pijler binnen onze samenleving. Wat dan niet vergeten moet worden, is dat een verdachte rechten heeft. Dat brengt het noodzakelijke evenwicht in een situatie waarin een verdachte onderwerp is van onderzoek. Dat is een andere belangrijke pijler binnen onze samenleving. De advocaat is ervoor om de verdachte te wijzen op die rechten en erop toe te zien dat die rechten in acht worden genomen.

Geen politiestaat

Veel mensen vinden het belangrijk dat politie en justitie voortvarend strafbare feiten kan opsporen en vervolgen en dat is ook belangrijk. We willen immers toch allemaal een veilige samenleving? Om te voorkomen dat politie en justitie hierin echter 'doorslaan', om te voorkomen dat onze rechtsstaat verandert in een politiestaat waarbij de overheid alle macht heeft, is de kritische stem van de advocaat van groot belang! Zo lang je daar zelf niet mee te maken krijgt, blijft dat een beetje 'een ver van je bed show', totdat…. je er zelf wel mee te maken krijgt. Een goede advocaat kan dan net dat verschil maken!

Voor vragen over strafrecht kunt u terecht bij mr. Helmantel, advocaat te Hoogezand Sappemeer >>

 

© mr. Meta Helmantel, advocaat in Hoogezand – Sappemeer, januari 2016